Publikujemy fragment jednej z książek, której autorem jest ks. Armin Jacek Znak (Historia Liturgii, Oleśnica 1993, s. 70-72), ukazujący ogólny schemat liturgii papieskiej według Ordo Romanus I. Pełen tekst wybranych fragmentów z ww. pozycji można znaleźć jako plik do pobrania w dziale z dokumentami na naszej stronie.
I. Obrzędy wstępne
1. Zgromadzenie ludu i duchowieństwa (prezbiterzy, diakoni, a także okoliczni biskupi) w kościele stacyjnym.
2. Przybycie orszaku papieskiego z Lateranu (papież przybywał konno, poprzedzany przez akolitów, siedmiu diakonów i subdiakonów oraz krucyfera, za papieżem podążał zaś jego świecki drów).
3. Przywitanie papieża (proboszcz z asystą) i przygotowanie do Liturgii (w zakrystii).
4. Procesja do ołtarza (z krzyżem, kadzidłem i siedmioma akolitami, niosącymi świece). Podczas procesji chór (umieszczony w pobliżu ołtarza) śpiewał introit (śpiew procesjonalny). Pod koniec procesji przynoszono papieżowi cząstki eucharystyczne z poprzedniej Mszy, którym oddawał cześć (ukłon) i badał czy wystarczy ich, by móc dodać je po konsekracji do kielicha.
5. Uczczenie ołtarza (ukłon), pocałunek pokoju (z biskupem, prezbiterem i diakonami), krótka modlitwa na klęczniku, zajęcie miejsca przy tronie, twarzą na wschód - a więc plecami do ludu.
6. Kyrie - podczas gdy chór je śpiewał, papież stał zwrócony na wschód potem dawał znak zakończenia. Następnie intonował Gloria.
7. Pozdrowienie ("pax vobis") - twarzą do ludu.
8. Oracja - modlitwa dnia.
II. Liturgia słowa
1. Subdiakon wchodził na podwyższenie i czytał Epistołę (czyli czytanie z Listu apostolskiego NT).
2. Śpiewak z tegoż miejsca śpiewał z Graduału Psalm (wybrane wersy).
3. Tenże śpiewak wykonywał Alleluja lub Traktus.
4. Diakon prosił o błogosławieństwo, następowała procesja z Ewangelią i proklamacja Ewangelii (śpiewana). Procesja była z kadzidłem i światłem. Po Ewangelii podawał do ucałowania Księgę papieżowi i jego otoczeniu (!). Po czym papież pozdrawiał lud ("Dominus vobiscum") i śpiewał wezwanie "módlmy się" (oremus).
III. Liturgia Eucharystyczna
A. Przygotowanie darów (offertorium).
1. Przygotowanie ołtarza (diakon z akolitą).
2. Odbieranie darów od wiernych (każdy przynosił chleb i wino, wlewane do wspólnego kielicha). W tym czasie chór wykonywał śpiew offertoryjny. Przy odbiorze darów papieżowi pomagał diakon, subdiakon i akolici.
3. Umycie rąk (po odebraniu darów).
4. Porządkowanie darów przy ołtarzu (archidiakon) oraz zmieszanie wina z wodą.
5. Zajęcie miejsc przy ołtarzu przez asystę oraz biskupów i prezbiterów.
6. Modlitwa nad darami (secreta), zakończona głośnym: Przez wszystkie wieki wieków na co subdiakoni odpowiadali: Amen.
B. Wielka Modlitwa Eucharystyczna.
7. Prefacja (w dialogu uczestniczą tylko subdiakoni).
8. Sanctus (odmawiają papież i subdiakoni).
9. Kanon (odmawia w całości sam papież).
10. Doksologia (śpiewa papież, a kielich trzyma archidiakon).
C. Komunia.
11. Znak pokoju - po wezwaniu papieża: "Pokój Pański niech zawsze będzie z wami" - archidiakon przekazywał znak pokoju wszystkim przy ołtarzu oraz przedstawicielom ludu.
12. Łamanie chleba i śpiew "Baranku Boży" - zostawia się cząstkę chleba (fermentum) do następnej celebry.
13. Komunia papieża i wyższego kleru (papież rozdaje Ciało Pańskie klerowi, Krew podaje w kielichu jeden z biskupów).
14. Komunia wiernych i śpiew komunijny (chór). Lud otrzymuje Komunię pod obiema postaciami (Krew Pańską przyjmowano za pomocą rurek lub podania kielicha).
15. Komunia niższego kleru, asysty i chóru (rozdziela ją papież i archidiakon).
16. Postkomunia (modlitwa po Komunii). Papież poprzedza ją pozdrowieniem "Dominus vobiscum".
IV. Obrzędy Zakończenia
1. Rozesłanie wiernych (diakon: Ite missa est).
2. Procesja do zakrystii i błogosławieństwo. Papież udziela go idąc spotykanym po drodze, mówiąc po prostu: Niech was Bóg błogosławi.