Źródła do badań nad ceremoniami solennej Mszy papieskiej

Fragment artykułu "Historia, źródła i ceremonie solennej Mszy papieskiej według usus antiquior":

Poniżej podany jest zbiór pozycji, które stanowią bazę do studium historyczno-liturgicznego księgi ceremonii papieskich, ze szczególnym uwzględnieniem przebiegu, struktury jak i rytów oraz tradycji związanych z celebracją solennej Mszy świętej przez Biskupa Rzymu[1].

            Z dzieł łacińskich największą erudycją odznacza się De liturgia RomaniPontificis in solemni celebratione Missarum wydana w trzech tomach (Rzym 1731-1744). Jej autorem jest D. Georgi, prałat domowy papieża Benedykta XIV. Za niezwykle pomocny można uznać treściwy ceremoniał solennej Mszy papieskiej zredagowany przez jednego z papieskich ceremoniarzy pod tytułem Caeremoniale missae quae summo pontificecelebratur (Ratyzbona 1889) – praca ta została przetłumaczona z niewielkimi modyfikacjami na język włoski przez innego papieskiego ceremoniarza G. M. Menghiniego (Le Solenni Ceremonie dellaMessa Pontificale celebrata dal Sommo Pontefice, Rzym 1904).

            W największej obfitości posiadamy dzieła wydane w języku włoskim, m. in. prace prałata F. Cancellieriego takie jak Descrizione deTre Pontificali che si celebrano nella Basilica Vaticana per le Feste di Nataledi Pasqua e di S. Pietro (Rzym 1788), Descrizionedelle Cappelle Pontificie et Cardinalizie di tutto l’anno (Rzym 1790). G. Moroni wydał w jednym tomie, zatytułowanym Le cappelle pontificie,cardinalizie e prelatizie (Wenecja 1841), jeden z artykułów swej monumentalnej encyklopedii.

            Wspomniane wyżej dzieła doczekały się tłumaczeń francuskich: F. Cancellieri, Description des Chapelles papales de Noël,de Paque et de S. Pierre dans la Basilique du Vatican, Rzym 1818; G. Moroni, Histoire des Chapelles Papales, Paryż 1846. Rzymskie podróże X. Barbiera de Montault zaowocowały publikacjątakich tytułów, jak Les fêtes de Pâques àRome avec une description détaillée du Pontifical du Pape dans la basilique dest. Pierre oraz L'Octave des ss.Apôtres Pierre et Paul à Rome avec une description détaillée du pontifical duPape dans la basilique de s. Pierre (Rzym 1886).

Integralny opis obrzędów ceremonii solennej Mszy papieskiej podaje niewielka objętościowo praca słynnego liturgisty, J. Brinktrine Diefeierliche Papstmesse und die Zeremonien bei Selig- und Heiligsprechungen (pierwsza edycja ukazała się w 1949 r.). Współcześnie wydane zostało doskonałe Liturgien undZeremonien am Päpstlichen Hof prof. U. Nersingera (Bonn 2010-2011), w którym znajdujemy nie tylko szczegółowy opis ceremonii solennej Mszy papieskiej zilustrowany licznymi fotografiami i opatrzony bogatą bibliografią (t. I, s. 369-454 = VIII. Kapitel: Die Feierliche Papstmesse), ale całościowy opis liturgii i zwyczajów Dworu Papieskiego w postaci, w jakiej dotrwały one do drugiej połowy XX w.

            Archadlemu A. Kingowi zawdzięczamy jeden z bardziej aktualnych (jednak treściwych) opisów przebiegu solennej Mszy papieskiej. Tekst ten stanowi pierwszy z wielu aneksów do jego Liturgy of the Roman Church (Milwaukee 1957, s. 397-401).

* * *

Najważniejsze edycje Ordines Romani[2]: J. Mabillon, Musei Italici, t. II [=Complectens antiquos libros rituales SanctaeRomanae Ecclesiae cum commentario praevio in Ordinem Romanum], Paryż 1724; doskonałe Les Ordines Romani du haut Moyen Âge P. Andrieu (Louvain 1931-1961).

* * *

Dla naszego studium nieocenione jest dzieło o. M. Dykmansa, w którym zebrał on – opatrzywszy obfitym komentarzem – wszystkie najważniejsze średniowieczne oraz renesansowe ceremoniały papieskie:

a) Le Cérémonial papal de la fin du Moyen Âge à la Renaissance (Rzym-Bruksela): 1) t. I, Le Cérémonial papal du XIIIe siècle (1977); 2) t. II, De Rome en Avignon ou le cérémonial de Jacques Stefaneschi (1981); 3) t. III, Les Textes avignonnais jusqu'à la fin du grand schisme d'Occident (1983); 4) t. IV, Le Retour à Rome ou le cérémonial du patriarche Pierre Ameil (1985);

b) L'OEuvre de Patrizi Piccolomini ou lecérémonial papal de la première Renaissance, « Studi e Testi » nr 293 i 294, Rzym 1980.

* * *

            Odrębną kategorię stanowią wewnętrzne druki ówczesnej Świętej Kongregacji Ceremoniału (przekształconej pod koniec ubiegłego wieku w Urząd Papieskich Celebracji Liturgicznych), które dostarczają wiele szczegółowych informacji. Posiadają one także ważną charakterystykę oficjalnych, jednakże w zasadzie wewnętrznych publikacji Kurii Rzymskiej. Do najcenniejszych możemy zaliczyć dwa „ordines” przygotowane z okazji dwóch ostatnich koronacji papieskich (znajdują się one w archiwum Urzędu Papieskich Celebracji Liturgicznych): La cérémonie solennelle du Couronnement de Sa Saintété  Jean  XXIII  à  la  Basilique  de  Saint Pierre  le  4  novémbre  1958,  Imprimérie Polyglotte Vaticane 1958 (sc 0267) oraz La cérémonie solennelle du Couronnement de Sa Saintété  Paul  VI  le  30  juin  1963,  Imprimérie Polyglotte Vaticane 1963 (sc 0286). Teksty te mają pierwszorzędne znaczenie, gdyż podają one szczegółowy opis solennej Mszy papieskiej poprzedzony stosownym wstępem teologiczno-pastoralnym oraz opisem historyczno-liturgicznym szat papieskich.

* * *

Wydaje się uzasadnionym, by wszelkie prace badawcze dotyczące liturgii papieskiej rozpoczynać od uważnej i przemyślanej lektury prac bpa Joachima Nabuco, którego nazwisko zostało już tutaj kilkakrotnie przywołane[3]. Jego wstęp do edycji krytycznej ceremoniału apostolskiego sprzed pontyfikatu Innocentego VIII[4] stanowi z jednej strony podsumowanie ówczesnego stanu badań (dla których był on wielce zasłużony), z drugiej zaś odzwierciedla entuzjastycznego ducha reformy, który chciał zerwać ze wszelkimi elementami wywodzącymi się z ceremoniałów dworskich oraz rzekomymi niezdrowymi feudalnymi naleciałościami i obostrzeniami, które miały przyczynić się do uśmiercenia wymiaru pastoralnego rzymskiej służby Bożej.

Bartłomiej K. Krzych IBP

---

[1] Ogólny zbiór bibliografii dotyczący liturgii apostolskiej został zebrany i opracowany z jednym z naszych artykułów: B. K. Krzych, Wstępny zestawliteratury..., s. 333-347 (zob. p. 5). Dla tych, którzy pragnęliby pogłębić ten temat, może on stanowić podstawę do dalszych poszukiwań.

[2] Zob. p. 12.

[3] Poza wymienionymi w tym opracowaniu tytułami warto odnieść się do: J. Nabuco, Ius Pontificalium. Introductio in Caeremoniale Episcoporum, Desclée 1956; Tenże, Pontificalis Romani Expisitio Juridico-Practica, Desclée 1962².

[4] Mowa o wspomnianym wyżej: J. Nabuco, F. Tamburini, CérémonialApostolique...,  zob. p. 16, a także 22 i 24.

Historia, źródła i ceremonie solennej Mszy papieskiej według usus antiquior

Krzych Bartłomiej K. (kl., IBP), Historia, źródła i ceremonie solennej Mszy papieskiej według usus antiquior, « Christianitas » 14 (2013/2), ss. 178-212.

* * *

Z wprowadzenia: Podejmując krótko i ogólnie kwestię solennych Mszy świętych sprawowanych przez Najwyższego Pasterza (tradycyjnie w Bazylice św. Piotra) według tzw. usus antiquior (a więc sprzed ostatniej reformy liturgicznej), można stwierdzić, że dziś temat "dawnej" liturgii apostolskiej jest nieco zmitologizowany. Nie można jednak zaprzeczyć, że owe obrzędy sprawowały się według wielowiekowych tradycji sięgających pierwszych wieków chrześcijaństwa. Tradycje te promieniując przez setki lat na cały świat chrześcijański, wywarły niewątpliwy wpływ na liturgie stolic biskupich, wydając w ten sposób niezliczone owoce łaski. One również ukształtowały "tradycyjny" ryt rzymski, który przetrwał i ożywa za naszych dni.

Zobacz spis treści

W liturgii Pałacu Apostolskiego zachowywane były niczym w drogocennym skarbcu zwyczaje i tradycje wszędzie indziej porzucone lub zapomniane, które związane były przede wszystkim z czcią, jaką otaczana jest droga dla chrześcijan osoba Namiestnika Chrystusowego.

Tak też w ówczesnej epoce dla kardynałów, biskupów i innych dygnitarzy Kurii Rzymskiej oraz władców świeckich solenna Msza papieska wraz z całą okazałością swych rytów i ceremonii była nierozłącznym elementem życia Dworu Papieskiego, zaś jej znajomość była przekazywana - nie bez zauważalnego wśród zachowanych świadectw podziwu - z pokolenia na pokolenie w rodzinach dziedziczących poszczególne funkcje czy posługi. Solenna Msza papieska była zawsze świętem dla wszystkich mieszkańców Rzymu.

* * *

Przed przystąpieniem do krótkiej prezentacji i przebiegu obrzędów solennej Mszy papieskiej ze szczególnym uwzględnieniem jej charakterystycznych elementów (włącznie z niektórymi szatami oraz insygniami własnymi Papieżowi) wydaje się odpowiednim podjąć i wyjaśnić ogólne określenia, takie jak "kaplica papieska" i "solenna Msza papieska". Następnie podamy krótki rys historyczny rozwoju tej ostatniej jak i rozpatrzymy jej znaczenie i wpływ na rozwój i kształt liturgii katolickiej, zwłaszcza rytu rzymskiego. Przedstawiony także zostanie zbiór podstawowych źródeł do badań nad historią, źródłami oraz ceremoniami solennej Mszy papieskiej.

* * *

Zawartość artykułu (wg bazy "Alcuinus"):

Wprowadzenie

I. Zagadnienia wstępne

A) Termin « kaplica papieska » i jego znaczenie

B) Liturgia papieska w historii

C) Wartość, znaczenie i wpływ liturgii papieskiej

II. Źródła do badań nad ceremoniami solennej Mszy papieskiej

III. Solenna Msza papieska - obrzędy, ryty, ceremonie

A) Kiedy sprawowano solenną Mszę papieską?

B) Szaty i insygnia papieskie

1) Szaty papieskie

a) Falda

b) Fanon

c) Subcinctorium

d) Mantum

2) Insygnia papieskie

a) Tiara

b) Sedia gestatoria

c) Flabellum

C) Ogólna struktura

D) Ceremonie solennej Mszy papieskiej

1) Asysta

2) Msza święta

a) Początek Mszy

b) Lektury i Credo

c) Pregustatio

d) Kanon

e) Komunia święta

f) Zakończenie Mszy

IV. Zakończenie

"Ministrare et dare animam suam" - Liturgia Pontificia

O Departamento das Celebrações do Sumo Pontífice

Iniciamos hoje uma série de matérias em 6 capítulos, que irá ser postado duas vezes por semana, nas segundas-feiras e quartas-feiras durante três semanas, sobre os Mestres de Cerimônias do Sumo Pontífice; seu surgimento na hierarquia da Igreja e suas funções na Cúria Romana; os grandes Mestres de cerimônias; e o corpo de cerimoniários do Sumo Pontífice e a sua atual estrutura.

O Mestre das Celebrações Litúrgicas do Sumo Pontífice

Dando continuidade ao nosso estudo sobre os Mestres de Cerimônias do Sumo Pontífice, vamos conhecer hoje um pouco mais dos ofícios do Mestre das Celebrações Litúrgicas do Sumo Pontífice. O Mestre das Celebrações Litúrgicas do Sumo Pontífice, tem o ofício de zelar e preparar as celebrações litúrgicas presididas pelo Santo Padre nas Basílicas Papais Romanas, nas visitas às paróquias da Diocese de Roma, nas visitas pastorais no território italiano e nas viagens apostólicas ao redor do mundo. Cabe também ao Mestre de Cerimônias, o zelo pela Sacristia Pontifícia e Capelas do Palácio Apostólico (Capela Sistina, Capela Paulina e Capela Redemptoris Mater). É o oficial encarregado pelo Departamento das Celebrações Litúrgicas do Sumo Pontífice. De acordo com a Constituição Apostólica Pastor Bonus do Venerável João Paulo II (art. 182), o Magistri Caeremoniarum é nomeado diretamente pelo Romano Pontífice por um período mínimo de cinco anos podendo ser reconfirmado no cargo. 

O atual Mestre de Cerimônias do Sumo Pontífice, Mons. Guido Marini

Hoje é um dia mais que especial para Mons. Guido Marini, pois ele completa seus 46 anos de vida e boa parte dela dedicada a Igreja, por isso nessa data especial vamos conhecer uma pouco da trajetória eclesiástica do Grande Monsenhor Guido Marini, e sua carreira eclesiástica até se tornar o Grande Magistri Caeremoniarum.

O Grande Magistri Caeremoniarum Enrico Dante

Todos os amantes da Sagrada Liturgia da Igreja Católica, que buscam estudá-la de forma mais profunda se pega em certo momento apreciando fotos e vídeos, principalmente anteriores ao Concílio Vaticano II, e percebe nas cerimônias realizadas na Basílica Vaticana a presença imponente do Grande Magistri Caeremoniarum Enrico Dante, ao lado dos Sumos Pontífices desde o Papa Bento XV ao Papa Paulo VI.

Os Cerimoniários Pontifícios e suas funções

Os Cerimoniários Pontifícios têm a função de ajudar o Mestre das Celebrações Litúrgicas do Sumo Pontífice na preparação e zelo das Cerimônias Pontifícias. A eles também compete zelar pelas celebrações litúrgicas que ocorrem no período de vacância da Santa Sé por mandato do Colégio Cardinalício. 

Os atuais Cerimoniários Pontifícios

Encerramos hoje as postagens sobre essa figura importantíssima que é o Mestre de Cerimônias do Sumo Pontífice, conhecendo um pouco dos 10 (dez) Cerimoniários Pontíficios que são seus colaboradores diretos na preparação e execução das Celebrações Papais.

Caeremoniale pro basilica Assisiensi Benedicti XIV Pontificis Maximi iussu editum, in Patriarchalem et Capellam Papalem erecta

Papież Benedykt XIV wynosząc kościół św. Franciszka w Asyżu do godności bazyliki patriarchalnej oraz kaplicy papieskiej (Fidelis Dominus z dnia 25 marca 1754 r.) przepisał, aby w górnym jak i w dolnym kościele wznieść tron papieski zarezerwowany Biskupowi Rzymu. Z tego też względu ten sam papież opublikował własny ceremoniał dla tej świątyni:

Caeremoniale pro basilica Assisiensi Benedicti XIV Pontificis Maximi iussu editum, in Patriarchalem et Capellam Papalem erecta, Romae 1754 [1] 

Caeremoniale pro basilica Assisiensi Benedicti XIV Pontificis Maximi iussu editum, in Patriarchalem et Capellam Papalem erecta, Romae 1754 [2] 

Caeremoniale pro basilica Assisiensi Benedicti XIV Pontificis Maximi iussu editum, in Patriarchalem et Capellam Papalem erecta, Romae 1754 [3]

Niecałe dwieście lat później, staraniem papieża Benedykta XV dwóch synów św. Franciszka (Paschalis Brugnani OFM, konsultor Świętej Kongregacji Obrzędów oraz Gregorius Ciarelli OFM) opracowało Caeremoniale Patriarchalis Basilicae et Capellae Papalis sanctae Mariae Angelorum de Portiuncula a Summo Pontifice Benedicto XV approbatum (Romae 1926), które w znacznej części wzoruje się na wcześniejszym ceremoniale.

Cardinal Bartolucci - Liturgical Reform and Sacred Music [Cappella Papale]

A Research Interview with Domenico Cardinal Bartolucci from June 2013 - Conducted by Wilfrid Jones, Student reading music at New College, Oxford [excerpts from NLM]:

W. J.: Could you talk about the music at Papal liturgies in St Peter’s Basilica before the Second Vatican Council? 

D. B.: Before the Council, music had a fundamental role in the liturgical celebrations, and above all in the ceremonies where the Pope presided. The Sistine Choir performed the great repertoire of Gregorian chant and polyphony, handed down through the ages, with the masses of Palestrina at the center (of the repertoire). The place of music in the ancient liturgy was very great, and our role was not to amuse the faithful, but a true liturgical ministry. We were often accused of wanting to do concerts during the celebrations, but I do not believe that those who share this position have understood the role of sacred music in the liturgy.

W. J.: What impact did the Council and the Constitution Sacrosanctum Consilium have on music at Papal liturgies? 

D. B.: In reality, neither the Council nor the Constitution on the liturgy had any practical effect on sacred music. If the ideas of the Fathers and of Sacrosanctum Conciliumhad really been followed, the results would have been very different, and very much in line with the tradition. In reality, I would say that all of the changes that were produced, and which in my judgment are negative, were determined by the work of application of the documents of the Council. This was done by a commission (theConsilium ad exsequendam Constitutionem de sacra Liturgia) which was not up to its role, and on which there worked people who wanted to impose their own ideas, distancing themselves from the official ideas of the documents. The way in which this commission worked has been analyzed in a very accurate study by Nicola Giampietro, O.F.M. Cap., based on the diaries of Cardinal Ferdinando Antonelli, which analyzed the developments of the liturgical reform from 1948 to 1970. This scholarly contribution has put a lot of light on the commissions actions, on the poor formation of its members, and the lack of professionalism with which they went about dismantling the liturgical patrimony which the Church had always jealously guarded in its liturgical life. As the cardinal observed in his personal notes: “liturgical law, which until the Council was sacred, for many no longer exists. Everyone considers himself authorized to do what he likes, and many of the young do exactly that. […] On the Consilium there are few bishops who have any particular competence in liturgy, very few who are real theologians. The most acute deficiency in the whole Consilium is that of the theologians. […] We are in the reign of confusion. I regret this, because the consequences will be sad.” 

W. J.: During the Council, was there any pressure to modify the Papal liturgies?  

D. B.: No, I would not say that during the Council’s work, there was any pressure to modify the Papal liturgies. Certainly, it would have been fine if certain aesthetic excesses had dropped out of use. This is part of the natural process of change that moves with the tastes and sensibilities of each era, but no one thought to change the liturgies, or banalize them, as was later imposed. 

W. J.: Once the Council was finished, what impact did the implementation ofSacrosanctum Consilium have on Papal liturgies from 1964 to 1997? 

D. B.: After the Council, and after the various experiments which unfortunately were permitted (as if the Church’s liturgy were something to experiment with, or make up on a drawing-board), a liturgy was produced which was substantially new. The consequences for sacred music were devastating. Sacrosanctum Concilium in paragraph 112 affirms that the musical tradition of the Church forms a patrimony of inestimable value, which exceeds all other expressions of art, especially because sacred music, united to the word, is a necessary and integral part of the solemn liturgy. Can you tell me where this “patrimony of inestimable value” is to be found today? The great polyphonic masses, the noble Gregorian chant: all put in the archives. Were these the intentions of the Council? Absolutely not. I myself had to struggle intensely to maintain something in the Papal liturgies, but with few results: an occasion motet, and every once in a while a gracious concession to do a Gloria in polyphony. I remember that one of the first requests made to me was to write music in Italian... Then, Monsignor (Virgilio) Noè (Papal master of ceremonies from 1970-1982) wanted the masses in alternating Gregorian chant, in place of those in polyphony. After a while, those were also gotten rid of, so that we could always sing the Missa de angelis in Gregorian chant, taking turns with a congregation which in reality was a group of nuns and priests… I was obliged to do this in my role as director of the Sistine Choir. I was able to save our great repertoire only in concert performances.

CAEREMONIALE ROMANVM - BVLLETIN I[IV]/MMXIII

Jesus, Maria, Joseph!

This is the fourth edition of “Caeremoniale Romanum – Liturgia et mores Curiae Romanae” bulletin, which this time contains no case studies.

However, we do hope that the studies (about the reform of the Pontifical liturgy in the past century; the pontifical vestments; rites of Episcopal ordinations conferred by the successors of St Peter and the issue of cardinals – consecrators of the newly ordained Bishop of Rome) will contribute to the knowledge of the history of Divine Worship, and will be an incentive for further research, study or even questions which may sometimes appear difficult.

May the Immaculate Mother of the Church intercede for us and our Pope Francis and obtain the necessary graces and blessings from Her Only Son!

in Christo Rege

et in Maria semper Virgine

Bénédiction Urbi et Orbi

Après la cérémonie qui groupait à l’intérieur de Sainte-Marie Majeure des jeunes filles voilées de blanc, le Saint Père est venu à la loggia donner la bénédiction à la Ville et au Monde. En cette soirée a été écrite une grande, belle et sainte page romaine. 

P. Pfister, Pages de Rome Immortelle, Arthaud 1954, p. 160

La foule au soir du 8 décembre

On se pressait tout le long du cortège papal et sur la place d’Espagne, mais surtout devant la basilique, dans les longues rues Carlo Alberto et Merulana, qui unissent Sainte-Marie Majeure à Sainte-Croix de Jérusalem et à Saint-Jean de Latran. 

P. Pfister, Pages de Rome Immortelle, Arthaud 1954, p. 160

Sainte-Marie Majeure, centre, avec Lourdes, de l’Année Mariale

L’encyclique Fulgens corona, « L’Etincelante couronne », c’est par leurs premiers mots que sont toujours désignées ces lettres apostoliques adressées par le Pape à la chrétienté entière, avait annoncé un Jubilé extraordinaire à gagner dans le monde entier, à l’occasion du centenaire de la définition du dogme de l’Immaculée Conception. Pour l’ouverture de cette Année Mariale fixée au 8 décembre 1953, Sa Sainteté Pie XII se rendit à la basilique de Sainte-Marie Majeure, pour y lire devant la Madone, « Salut du Peuple Romain », une prière spécialement composée par lui. Ce fut une ovation triomphale sur tout le parcours. Les troupes en cordon serré présentaient les armes. Voici les pelotons d’honneur avec drapeaux : sur la place, les carabiniers italiens et, sur le parvis, les gardes palatins, devant la façade de la basilique et sa loggia où vient d’arriver le Saint Père. 

Pour l’illumination, une ingénieuse installation électrique a voulu donner l’illusion des « fiaccole » d’autrefois. Un dispositif d’allumage automatique alternatif produit l’effet de flammes agitées par le vent. Chaque soir de cette année 1954, la façade et le campanile brillent dans la nuit invitant à la prière. Aussi bien, le concours des pèlerins y est incessant. 

P. Pfister, Pages de Rome Immortelle, Arthaud 1954, p. 159-160

Consécration de l’église Saint-Eugène

Le Pape est évêque de Rome. Son Cardinal-Vicaire le remplace pour toutes les fonctions épiscopales courantes. Mais Sa Sainteté Pie XII a le constant souci de la vie spirituelle de Rome, où il voudrait que soit donné le bon exemple à tous. Pour son jubilé, par souscription mondiale, une église lui a été offerte, sous le vocable de son Patron, saint Eugène. Il daigna venir en consacrer l’autel majeur, pour encourager ingénieurs et artistes et remercier les bienfaiteurs qui l’aident à donner aux nouveaux quartiers les églises nécessaires. Le Saint Père est en prière, pendant la combustion des cinq petites croix de cire et d’encens sur les onctions qu’il vient de faire avec les Saintes Huiles. La vaste église, dans le beau quartier de la Via Flaminia, est de style XVIIIe siècle modernisé surtout dans la partie décorative. 

P. Pfister, Pages de Rome Immortelle, Arthaud 1954, p. 158-159

Prière des cardinaux à la confession de Saint-Pierre

Moment très émouvant : après tous les honneurs dont ils ont été comblés, les nouveaux cardinaux manifestent leur attachement et leur reconnaissance au grand Apôtre martyr, fondateur de l’Eglise Romaine, saint Pierre. Ils sont agenouillés, comme des pèlerins, autour de la Confession ouverte, devant l’autel papal qui couronne l’humble fosse dans laquelle le premier Pape fut déposé au soir de son martyre. 

P. Pfister, Pages de Rome Immortelle, Arthaud 1954, p. 158

Concilium Vaticanum Secundum - Missa lecta episcopalis

Concilium Vaticanum Secundum - Maestro Bartolucci

Concilium Vaticanum Secundum - Inthronizatio libri Evangelii

Imposition du chapeau à Castelgandolfo

Les Nonces en fonction, promus en novembre 1952, devaient recevoir la barrette le 14 janvier 1953 des mains du souverain auprès duquel ils représentaient le Saint-Siège et ne pouvaient être à Rome pour le lendemain. Un Consistoire spécial eut lieu durant un séjour du Saint Père à sa résidence d’été de Castelgandolfo. Parmi les Porporati de cette cérémonie plus intime, voici le Cardinal Roncalli couvert du chapeau par le Saint Père. Il avait reçu la barrette à l’Elysée et laissé la Nonciature de Paris pour le Patriarcat de Venise.

P. Pfister, Pages de Rome Immortelle, Arthaud 1954, p. 158

Incoronazione del Quadro della Madonna di Pompei [23 aprile 1965 A. D.]

Imposition du chapeau cardinalice à Saint-Pierre

C’est le rite le plus caractéristique de la création d’un cardinal. Chacun monte au trône s’agenouiller devant le Souverain Pontife assis, en mitre, qui leur met sur la tête, recouverte déjà du capuce de la cappa, le large et plat chapeau rouge à longs glands de soie : « Recevez cet insigne particulier de la dignité cardinalice, qui signifie que vous devez vous montrer intrépide pour l’exaltation de la sainte Foi, la paix et la tranquillité du peuple chrétien, la conservation et l’accroissement de la Sainte Eglise Romaine, jusqu’à l’effusion du sang inclusivement. » Leurs Eminences les Cardinaux Feltin et Grente ont répondu Amen avec toute la force de leur grande âme. 

P. Pfister, Pages de Rome Immortelle, Arthaud 1954, p. 157

Concilium Vaticanum Primum

Consecratio Episcoporum in Basilica Vaticana - Pius PP XII

Concilium Vaticanum Secundum - Adparatoria

Concilium Vaticanum Secundum - Apertum

Serment des cardinaux

Au début du Consistoire Public du 15 janvier 1953, tandis que les anciens cardinaux ont pris place dans l’abside de Saint-Pierre, les nouveaux sont réunis dans la chapelle de Sainte-Pétronille, où ils prêtent le serment prévu par le Code. Voici le Cardinal indien Gracias, Archevêque de Bombay, accomplissant ce rite. Peu après, les cardinaux diacres viendront les chercher pour les conduire au Saint Père qui leur imposera le chapeau. 

P. Pfister, Pages de Rome Immortelle, Arthaud 1954, p. 157

Concilium Vaticanum Secundum - Varia

Remise de la barrette cardinalice

En 1946, Sa Sainteté Pie XII avait déjà complété le Sacré Collège en créant 32 cardinaux, promotion œcuménique par le nombre des nations honorées, même parmi les plus lointaines. De même en 1953. Annoncés le 30 novembre 1952, ils étaient 24, dont deux Français, deux anciens Nonces à Paris, un Canadien, deux de l’Eglise du Silence. Dans la soirée du 14 janvier 1953, la remise de la barrette eut lieu à huis clos, consistoire vraiment secret, dans la salle du Tronetto. Voici l’Archevêque de Montréal, Son Eminence le Cardinal Léger, à genoux devant le Saint Père qui lui impose la barrette. 

P. Pfister, Pages de Rome Immortelle, Arthaud 1954, p. 157

Gloria Sancti Petri Apostoli

Missa Coronationis Pauli PP VI

Canonisationes et Beatificationes - Varia

Imposition du Pallium par le Cardinal Tisserant

Au lendemain du Consistoire dans lequel ont été postulés et conférés les Palliums, le premier Cardinal Diacre célèbre la Messe dans la Chapelle Mathilde ou Pauline, en présence des archevêques ou de leurs procureurs, pour leur en imposer l’insigne. Son Eminence le Cardinal Tisserant, Doyen du Sacré Collège, accomplissait ce rite lorsqu’il était de l’Ordre des Diacres, avant d’opter pour l’évêché suburbicaire de Porto et Sainte-Rufine, dont il vient de construire et de consacrer la cathédrale. 

P. Pfister, Pages de Rome Immortelle, Arthaud 1954, p. 157

Agostino Patrizi Piccolomini - Caeremoniale

W bazie cyfrowej Gallica francuskich bibliotek znajduje się i jest w całości dostępne (również jako dokument pdf do darmowego pobrania!) jedno z pięknych wydań księgi spisanej przez Agostino Patrizi Piccolominiego, jednego z słynnych Mistrzów Papieskich Ceremonii. Istnieje także możliwość zamówienia reprodukcji tego dzieła (co będzie o wiele tańsze, niż zakup oryginału w innym wydaniu, zazwyczaj dużo gorszej jakości, jak np. tutaj). O księdze tej można przeczytać w tym miejscu na naszych stronach: Ceremoniał papieski. Historia i znaczenie. 

Bénédiction des agneaux

La laine dont sont tissés « à la romaine » les Sacrés Palliums est celle de deux agneaux couronnés, fleuris, enrubannés l’un de blanc, l’autre de rouge, offerts chaque année par l’Abbaye cistercienne de Saint-Paul-aux-Trois-Fontaines, portés à la Messe Pontificale en la Basilique de Sainte-Agnès de la Voie Nomentane, le 21 janvier, jour de sa fête, puis présentés par le Chapitre du Latran à la Bénédiction du Saint Père. A cette cérémonie, dirigée par le Préfet des Cérémonies Pontificales, assistent S. Exc. le Doyen de la Rote, deux Chanoines du Latran, avec leur cérémoniaire, deux religieux Cisterciens et le Doyen des Avocats Consistoriaux. 

P. Pfister, Pages de Rome Immortelle, Arthaud 1954, p. 156-157

Bénédiction des Palliums

Après avoir prié près du tombeau de saint Pierre, au soir du 28 juin, le Souverain Pontife bénit les Palliums, ornement d’honneur accordé aux archevêques et à certaines évêques en raison de leur siège ou à titre personnel. C’est une bande de laine blanche garnie de croix noires, qui fait le tout des épaules, les extrémités pendant sur la poitrine et sur le dos. Une des petites croix est visible entre le Saint Père et le livre que S. Exc. Mgr Venini tient devant Sa Sainteté, qu’assistent S. Exc. Mgr le Sacriste Van Lierde et les Cérémoniaires pontificaux, Mgr Dante et Mgr Bonazzi. Les Palliums ainsi bénits sont conservés dans une urne de vermeil qui demeure dans le Trophée, devant lequel vient de prier le Saint Père et qui, avant les fouilles récentes, n’était connu que sous le nom de « Niche des Palliums ». La précédente gravure permet de voir l’angle de ce coffret orné de têtes de chérubins dans des nuages. C’est là qu’on vient chercher les Sacrés Palliums que le Saint Père confère en Consistoire. 

P. Pfister, Pages de Rome Immortelle, Arthaud 1954, p. 156

Fête de saint Pierre, sa Sainteté Pie XII prie devant son tombeau

A la vigile de la fête de saint Pierre, le Saint Père descend dans la Confession ouverte de la basilique pour y vénérer l’Apôtre. Sa Sainteté Pie XII, son successeur se recueille en ce lieu sacré, désormais mieux connu grâce à lui. Les fouilles récentes ont révélé que le sol de cette partie de la Confession recouvre exactement celui de la petite cour, dans laquelle les premiers chrétiens se réunissaient devant le « Trophée », monument qui marquait le tombeau de saint Pierre. Il avait la forme d’une niche, construite dès le IIe siècle et identifiée sous les décors successifs de marbres et de mosaïques. Encadrant le sommet de la niche, une grille de fer, que les marbres du XVIIe siècle n’ont pas recouverte, laisse voir de superbes émaux de Limoges du IXe siècle, témoignage de la dévotion incessante des fidèles. 

P. Pfister, Pages de Rome Immortelle, Arthaud 1954, p. 156

Іван Павло ІІ Літургія у Львові

Слово Блаженного Папи Івана Павла ІІ під час Божественної Літургії у Візантійському обряді у Львові.

Богослуження відбулося 27 червня 2001 р. і стало кульмінацією Візиту Святішого Отця до України. Незважаючи на несприятливі погодні умови, помолитися з Іваном Павлом ІІ прийшли близько 1,5 млн. вірних.

У своїй проповіді Понтифік зосередився на прикладі Блаженних новомучеників УГКЦ, які віддали своє життя за віру у XX ст. Обряд їх Беатифікації відбувся саме на цій Божественній Літургії 27 червня 2001 р.

Мирослав Іван Любачівський про Берестейську унію

Проповідь Блаженнішого Мирослава Івана Любачівського (1914-2000) в Соборі св. Петра Римі, 7 липня 1996 р. Патріарх УГКЦ промовляє під час Архиєрейської Літургії з нагоди святкування 400-ліття Берестейської унії. Очолив богослужіння Святіший Отець Іван Павло ІІ.

Відеозапис Літургії повністю можна переглянути на Медіаресурсі УГКЦ.

Відеоматеріал студії „Собор" 1996 року. Опубліковано Медіаресурсом УГКЦ ugcc.tv в грудні 2012 р., в 416 річницю підписання Берестейської унії.

400-ліття Берестейської унії. Літургія у Ватикані

7 липня 1996 р. у Ватикані, в Соборі святого Петра, було відслужено Архиєрейську літургію у візантійському обряді. Очолив богослужіння Святіший Отець Іван Павло ІІ у співслужінні з Блаженнішим Патріархом Мирославом Іваном Любачівським, єпископами та священиками УГКЦ.

На цю подію до Риму прибуло кілька тисяч греко-католиків з цілого світу. Делегацію з Білорусії очолив апостольский визитатор архимандрит Сергій Гаєк.

Літургія супроводжується богословським коментарем авторства о. Гліба Лончини. Текст читає Богдан Коник.

Відеоматеріал студії „Собор" 1996 року. Опубліковано Медіаресурсом УГКЦ ugcc.tv в грудні 2012 р., в 416 річницю підписання Берестейської унії.

Les briques qui ferment la Porte Sainte

Le Souverain Pontife place une brique dorée entre deux argentées en disant que la Porte ne devra s’ouvrir que pour la prochaine année jubilaire. Il prie Dieu de protéger ce lieu sacré où les fidèles ont obtenu tant de grâces. Une cloison provisoire est aussitôt dressée. Le Te Deum de la reconnaissance n’est pas sans exprimer le regret que ces jours de ferveur soient passés pour Rome. Le Jubilé durera encore un an, étendu au monde entier. 

P. Pfister, Pages de Rome Immortelle, Arthaud 1954, p. 156

Sainte Jeanne d'Arc - Beatification et Canonisation